Các câu chuyện về văn hóa, gắn kết nhân viên, phát triển tài năng hay hòa hợp giữa giá trị cá nhân và giá trị tổ chức hiện nay tập trung vào sự khác biệt giữa các thế hệ. Liệu có một cách nhìn khác không sử dụng năm sinh để nhìn nhận về thế hệ và gia tăng văn hóa dung hợp (inclusion) và tạo nên tổ chức hiệu suất cao?

Lưu Nhật Huy, Giám đốc điều hành, IMT

Thế hệ Không tuổi (Perennials) là gì

Xã hội đã chứng kiến sự gia tăng của các nhóm tuổi khác nhau, mỗi nhóm đặc trưng bởi giá trị, kinh nghiệm và thái độ riêng. Khi chúng ta tiến vào thế kỷ 21, ba thế hệ nổi bật là Thế hệ X, Thế hệ Y (hay còn gọi là thế hệ Millennials) và Thế hệ Z. Tuy nhiên, một khái niệm mới đã xuất hiện, vượt qua ranh giới thế hệ và phá vỡ các quy ước truyền thống phân loại cá nhân vào các hộp riêng biệt – Thế hệ Không tuổi. Bài viết này nhấn mạnh vấn đề liên quan đến phân biệt thế hệ và thúc đẩy văn hóa công ty hướng tới thế hệ không tuổi (perennials) – một khái niệm do Gina Pell đề xuất từ 2016 trên The Whatlist.

Theo góc nhìn này, ta sẽ nhận ra trong tổ chức của mình có những “Baby boomers” nhưng vẫn dùng ChatGPT hàng ngày, nói cười thoải mái với những người tuổi đôi mươi, tiếp cận với một phần mềm mới với đầy sự háo hức. Trong khi đó, vẫn có những “gen Z” lại tỏ vẻ thận trọng trước mọi thứ, đóng khung vào một số hình mẫu idol và đông cứng trước khi go live ERP. Tuổi tác thật sự là dấu ấn sinh học hơn là tâm trí.

Thuật ngữ “Thế hệ Không tuổi” được đặt ra để mô tả những cá nhân vượt qua nhãn mác thế hệ. Họ được đặc trưng bằng tính thích nghi với tình huống, thích thú với công nghệ, sẵn lòng mở lòng và sẵn lòng học hỏi từ các nhóm tuổi khác nhau. Khác với việc phân chia cứng nhắc của các thế hệ trước, Thế hệ Không tuổi được xác định bởi các giá trị và niềm tin chung, bất kể tuổi tác của họ. Họ nhấn mạnh vào việc đón nhận đa dạng, thúc đẩy lòng cảm thông và khuyến khích học hỏi suốt đời.

Image credit: Priscilla Du Preez, Unsplash

Phân biệt thế hệ hay phân biệt đối xử

Mặc dù có những đặc điểm riêng, mỗi thế hệ đều sở hữu những kỹ năng và góc nhìn riêng đáng giá để đóng góp vào môi trường làm việc thịnh vượng.

Thật không may, phân biệt thế hệ vẫn là một vấn đề phổ biến trong nhiều nơi làm việc khi các cuộc phân tích và tranh luận hay tập trung vào “Gen”. Các định kiến ​​được duy trì, tạo ra sự chia rẽ không cần thiết giữa các đồng nghiệp. Thế hệ X có thể bị coi là chống lại sự thay đổi, thế hệ Millennials có thể bị coi là hơi sa vào đòi quyền lợi cá nhân, và thế hệ Z hay bị nhìn nhận là quá thiếu kinh nghiệm. Những  kiểu định kiến ​​như vậy gây cản trở sự hợp tác và ngăn chặn sự phát triển của một văn hóa công ty bao gồm tính bao dung và năng động.

Bạn có thể tìm hiểu thêm về các “huyền thoại” về thế hệ qua cuốn sách The Generation Myth của giáo sư Bobby Duffy từ trường King’s College London, cũng như cuốn The Perennials (macmillan.com) của giáo sư Mauro F. Guillén sẽ xuất bản vào tháng 8/2023

Image credit: Benjamin Ranger, Unsplash

Dù việc phân nhóm thế hệ theo nhóm tuổi giúp chúng ta hình dung ra rõ hơn những đặc tính của nhóm, nhưng cần cần trọng khi dùng. Nếu để quá đà, phân biệt “gen” tự động trở thành một hình thức kỳ thị thế hệ.

Thúc đẩy Tổ chức học tập bằng thế hệ không tuổi

Các công ty nên ưu tiên tính dung hợp, giao tiếp mở và sự hợp tác để giải quyết vấn đề phân biệt thế hệ. Dưới đây là các hành động xây dựng văn hóa công việc phong phú góc nhìn bằng cách thúc đẩy mindset kiểu Thế hệ Không tuổi:

1. Khuyến khích Đa dạng và Dung hợp nhóm tuổi: khích lệ các sáng kiến bằng cách đánh giá cao đóng góp độc đáo của nhân viên từ các nhóm tuổi khác nhau (thường truyền thông nội bộ hay nhấn mạnh hơn đóng góp từ người trẻ – chân dung họ dễ tiếp cận hơn, hoặc giới lãnh đạo quản lý mà bỏ qua các nhân viên “có tuổi” khác). Nhấn mạnh tầm quan trọng của các quan điểm đa dạng trong quá trình giải quyết vấn đề và ra quyết định. Chỉ điểm thẳng thắn nếu thấy có dấu hiệu kỳ thị tuổi tác. Tập nhìn nhận khác thông thường. Nói đơn giản là “chú Tuấn viện trưởng trẻ như thế nào“, thay vì “chú Tuấn có kinh nghiệm 45 năm thế nào“, hoặc “sao chị Điệp nghĩ ra ý ấy thật lạ” thay vì mặc định “chị ấy lão làng ở đây nên biết hết“.

2. Tạo Chương trình Hướng dẫn: Thực hiện các chương trình mentor/coach cho phép nhân viên kết nối với nhau qua các thế hệ. Những sáng kiến này thúc đẩy việc chuyển giao kiến thức, thúc đẩy phát triển chuyên nghiệp và xây dựng một không khí làm việc hỗ trợ. Tại IMT, chúng tôi cho phép một nhân viên lựa chọn nhiều mentor thuộc các độ tuổi khác nhau, và các mentor cũng lựa chọn mentee chứ không ép buộc.

3. Khuyến khích Học tập chủ động liên tục: Đầu tư vào cơ hội học tập liên tục cho tất cả nhân viên. Cung cấp đào tạo và các buổi làm việc cho phép thành viên nhóm phát triển kỹ năng mới và cập nhật với các xu hướng mới nhất trong ngành. Tại IMT, chúng tôi có các buổi sharing nội bộ hàng tuần với chủ đề các thành viên tự đăng ký. Đây không chỉ là dịp “đấu tập” bên trong, mà còn là lúc yêu cầu cá nhân mài sắc ý tưởng, cũng như tạo ra một môi trường an toàn để nói ra các điểm yếu – điểm giúp gắn kết trong đội cao hơn thành tích.

4. Công nhận Đóng góp Cá nhân: Tôn vinh và chúc mừng những thành tựu cá nhân, không phân biệt tuổi tác, từ những việc nhỏ xíu, liên tục. Một văn hóa công ty đánh giá cao thành tựu dựa trên nỗ lực sẽ thúc đẩy cạnh tranh lành mạnh và thúc đẩy nhân viên phát triển tốt hơn là “chạy số”.

5. Sắp xếp công việc linh hoạt: Đón nhận các sắp xếp công việc linh hoạt phù hợp với nhu cầu đa dạng của nhân viên. Cung cấp sự cân bằng làm việc – cuộc sống lành mạnh sẽ nâng cao năng suất và sự hài lòng của nhân viên. Tại IMT, các bạn có thể đăng ký đi làm sớm về sớm, hoặc đi làm trễ về trễ – miễn là thời gian trung tâm (core time) được đảm bảo. Thỉnh thoảng, các bạn thích ra quán cafe làm thì cứ đăng ký. Miễn là bạn làm ra kết quả cuối, bạn có thể linh hoạt theo mức độ hiệu quả nhất cho công việc.

6. Tận dụng Công nghệ: tận dụng công nghệ để thúc đẩy sự hợp tác giữa các thế hệ. Các công cụ số hóa có thể thu hẹp khoảng cách giao tiếp và cho phép nhân viên làm việc một cách liền mạch qua các bộ phận khác nhau. Nếu trao đổi trực tiếp, thực tập sinh có nhiều e dè trong việc hỏi đáp. Nếu qua chat, các bạn sẽ gõ câu hỏi nhiều hơn. Các bạn trẻ cũng có thể dùng GPT để phát sinh ý tưởng, sau đó nhờ trải nghiệm của các thành viên lâu năm hiệu chỉnh. Cả hai sau đó sẽ thấy nhiều niềm vui hơn cách cũ.

 

Khi chúng ta tiến về phía trước trong một thế giới thay đổi nhanh chóng, phá vỡ các ràng buộc định kiến ​​thế hệ là rất quan trọng. Đón nhận khái niệm Thế hệ Không tuổi cho phép chúng ta đánh giá cao sức mạnh độc đáo và kinh nghiệm mà mỗi cá nhân mang lại. Bằng cách xây dựng một văn hóa công việc đa dạng và dung hợp, nơi tuổi tác chỉ là con số và đa dạng được tôn vinh, các công ty có thể tận dụng sức mạnh tập thể của nhân viên để thúc đẩy sự đổi mới và thành công. Hãy cùng vượt qua phân biệt thế hệ, tạo ra văn hóa học hỏi liên tục và làm việc cùng nhau tạo ra môi trường làm việc hòa hợp và năng động để mọi người đều phát triển.